PFAS discussie (ook) in de langlaufwereld
- Geplaatst op
- Door Vasa Shop
- Geplaatst in Langlauf
Over het stikstof en PFAS-probleem is binnen Nederland volop discussie. Dat is in heel Europa zo en nu ook binnen de ski- en langlaufwereld. De FIS (federation internatiol de ski) gaat fluorwaxen verbannen. Wat is nu eigenlijk het probleem? Wat is bekend en hoe zijn de ontwikkelingen? We hebben het uitgezocht en zetten het op een rijtje.
Waarom zit er fluor in de wax?
Fluor zorgt voor vermindering van wrijving tussen de ski en de sneeuw. Daardoor glijdt de ski een stuk sneller. Hoe vochtiger de sneeuw, hoe groter het effect. Het is op zich dus een mooie uitvinding, net zoals de anti-aanbak laag van je koekenpan. Je kunt je wel afvragen of dit voor langlaufen echt nodig is. Gelukkig zit het in heel veel waxen niet, maar de meeste wedstrijdwaxen hebben fluor als bestanddeel.
PFAS schadelijk voor de gezondheid
Er zijn steeds meer onderzoeken die aantonen dat PFAS schadelijk zijn voor mens, flora en fauna. Allerlei klachten en ziektebeelden worden hier aan gekoppeld, onder meer leverfalen, kanker (van borst, nier of teelbal), een lager geboortegewicht en afnemende gevoeligheid voor vaccins.
PFAS worden nauwelijks afgebroken in de natuur en hopen zich daardoor op in de grond, in het water, dier en mens. Er ontstaat een steeds grotere bewustheid en dus ook in de skiwereld.
Noorwegen lauft voorop
In Noorwegen zijn hoge concentraties PFAS (polyfluorinated alkyl substances) gevonden in de bossen. Bossen waarin ’s winters veel gelanglauft wordt. Er wordt een direct verband gelegd met de fluorwaxen. Maar ook in andere onderzoeken wordt fluor aangewezen als een vervuilende bron.
Niet zo gek dat hier in de bakermat van het langlaufen veel aandacht voor is. Fabrikanten worden onder druk gezet en in jeugdcategorieën zijn fluorwaxen al sinds 2017 verboden.
FIS verbiedt fluor in ?
De internationale skibond heeft in november 2020 uitgesproken dat zij vanaf volgend het winterseizoen 20/21 fluorwaxen gaan verbieden. Dat was een stevig standpunt en na de maximale stoklengte een nieuw discussiepunt in het langlaufen. De vraag die wedstrijdatleten dan meteen hebben is: “Hoe gaan ze dit controleren?”
Het lukte in ieder geval niet om al voor de winter 20/21 betrouwbare testapparatuur te maken en ook voor de k0mende winter 21/22 lijkt het niet te lukken. Er is een methode ontwikkeld (SkiFT) waardoor ze via een x-ray methode fluor kunnen opsporen. Ook wordt er aan gedacht om honden in te zetten. Je kunt dus straks positief getest worden op je ski’s. Het blijkt al met al in de praktijk moeilijker dan gedacht om op het gebruik van fluor te controleren. De FIS en IBU willen een absoluut fluorverbod tijdens de wedstrijden, maar omdat er geen goede controle is kunnen ze het nog niet verbieden.
PopFree ski goes global
Er is een projectgroep in Zweden die zich bezighoudt met het fluorvrij maken van de skisport.
Daarvoor is een roadmap uitgestippeld. Meer info vind je hier.
Goede ontwikkeling?
Wij vinden het een goede ontwikkeling dat er kritisch naar wordt gekeken. Het lijkt ons nog wel een uitdaging om de controle van de wedstrijdsport 100% sluitend te krijgen.
Wat het extra lastig maakt, is dat het de fabrikanten nog niet is gelukt om goede alternatieven te vinden. Hoewel ze al ruim een jaar op zoek zijn is er dit moment (december 2021) is er nog geen fluorvrij alternatief gevonden waar de ski's net zo hard van gaan glijden. Sterker nog de niet-fluor waxen komen niet in de buurt.
Wat is de huidige situatie?
De FIS en IBU conformeren zich aan de zogenaamde EU 2020 regulering, die de zogeheten C8 verbinding verbiedt. Dit is de meest schadelijke fluorverbindingen en mag niet meer geproduceerd worden. De minder (of niet-) schadelijke Fluor verbindingen C6, C12 en C18 zijn nog niet verboden en die worden dus (nog) wel gefabriceerd door waxfabrikanten.
Hoe zit het nou met de fluorwaxen die er nog zijn?
De EU-regels zeggen dat je de fluorwaxen die nu nog in de koffer zitten opgemaakt mogen worden. Ook in de winkels mogen fluorwaxen nog verkocht worden. Het is de keuze van de langlaufer. De fabrikanten mogen in ieder geval geen nieuwe fluor waxen (C8) produceren. De FIS heeft bij alle wedstrijden in 21/22 het gebruik van C8 fluor waxen verboden, dus hier geldt de regel van restjes opmaken niet! Het kan alleen (nog) niet worden gecontroleerd.
Liever fluor vrij waxen?
Wie geen wedstrijden doet of fluorvrij wil waxen, kan dat gewoon doen. In de webshop hebben we een speciale categorie met fluorvrije waxen.
Bronnen:
Popfree ski goes global
Volkskrant
Chemical watch
XC-ski.de
Euroloppet.com
(bijgewerkt op 16-12-2021, eerste publicatie 20-05-2020)